Koronavirüs salgınına rağmen koruyucu, önleyici ve ekonomik hiçbir tedbirleri bulunmayan mevsimlik tarım işçileri, fiziki mesafenin olmadığı çadırlarda zor koşullar altında yaşamlarını sürdürüyor. Her yıl olduğu gibi güvencesiz çalışma, sosyal haklardan yoksunluk ve çocukların çalıştırılması tartışılıp bir sonraki yıl bir ölüm, bir hastalık olana kadar mevsimlik tarım işçileri unutulacak gibi gözüküyor.
Geçimlerini sağlamak için özellikle T. Kürdistanı’ndan Karadeniz’e ve Ege’ye doğru hareket eden yüzbinlerce mevsimlik gezici işçi, gittikleri illerde genellikle tarla ve bahçelere en yakın kırsal alanlarda, insani koşullardan uzak, sağlık açısından her türlü riske açık bir şekilde konaklamakta ve çalıştırılmaktadır.
Yaz ayları geldiğinde en üzücü haberlerin başında yine mevsimlik işçilerin kamyon kasalarında, traktör sırtlarında üst üste görüntüleri ve ölüm haberleri gelir. Ehliyetsiz, denetimsiz, hiç kontrol edilmeyen kamyon kasalarında tarlalara giden işçileri bu sene bekleyen yeni tehlike var, o da salgın.
Dayatılan sağlıksız çalışma koşulları nedeniyle en kırılgan ve riskli grubu mevsimlik tarım işçileri oluşturuyor. Ne zaman biteceği bilinmeyen koronavirüs salgınının mevsimlik gezici tarım işçilerinden uzak tutulmasına yönelik herhangi bir koruyucu sağlık hizmeti sunulmuyor.
İşçilere düzenli bir şekilde koruyucu maske verilmiyor, aynı çadırda 7-8 işçi bir arada barınıyor. İşçilerin yaşam ve çalışma alanlarının temizlik ve hijyen açısından iyileştirilmesi bir yana, bu işçilerin neredeyse hepsi sigortasız çalıştırılıyor.
Mevsimlik işçileri salgından korumak için yeterli önlem alınmaması aynı zamanda salgının hızlı bir şekilde yayılma sorununu ortaya çıkarıyor. Kalkınma Atölyesi Kooperatifi’nin yaptığı araştırmaya göre araştırma kapsamında görüşülen 70 tarım aracısının bu yılki çalışma planlarına bakıldığında temsil ettikleri yaklaşık 10 bin tarım işçisinin Nisan 2020 ayı itibariyle beş ay boyunca 20 ili kapsayacak bir hareketlilik içinde olacağı görülmektedir.
Türkiye’de bitkisel üretime katılan yüzbinlerce işçi düşünüldüğünde üretimin devamı için gerekli olan bu kitlesel hareketliliğin hem işçiler ve çocukları hem de seyahat edecekleri il/ilçelerdeki nüfusun sağlığı açısından bir tehdit oluşturacağı görülmektedir.
Mevsimlik işçilerin sömürüsünün en çok olduğu Batı Avrupa’da da durum Türkiye’de yaşananlardan farklı değildir. İnsanların yaşadığı geçim sıkıntısının örnekleri, Avrupa’da da görülmektedir. Örneğin Fransa’da koronavirüsü nedeniyle sezonluk yabancı tarım işçileri gelemeyince hükümetin çağrısı üzerine 200 binden fazla işsiz Fransız gönüllü olarak hasat toplamak için başvurdu.
Tarım Bakanı Didier Guillaume, France 2 adlı televizyon kanalında yaptığı açıklamada, hükümetin çağrısının karşılık bulması nedeniyle Fransa’nın kendi kaynaklarıyla mevsimlik işçi sıkıntısını aşacağını söyledi.
Fransa’ya hasat zamanı özellikle çilek, kuşkonmaz ve domates toplamak üzere İspanya, Portekiz, Fas ve Polonya gibi ülkelerden yaklaşık 200 bin mevsimlik işçi geliyordu. Mevsimlik işçiler hasat sonrası ülkelerine dönüyordu.
İşgücü ihtiyacı Romanya, Bulgaristan, Polonya gibi “ucuz iş gücü”nün olduğu ülkelerin yanısıra, Suriye, Fas, Cezayir gibi ülkelerden gelen mültecilerden sağlanıyordu.
Mevsimlik işçilerin sorunu, aslında sınıf mücadelesinin önemli başlıklarından biridir. Köylülük ile ücretli işçilik arasında sıkışıp kalmış bu geniş kitle örgütlenmesi en zor kesimdir.
Ancak örgütlendiği durumda, kaybedeceği bir şey olmayan ve dolayısıyla öfkesinin önüne geçilemeyecek olarak öne çıkmaktadırlar mevsimlik işçiler.
Katliam gibi trafik kazalarında kitlesel ölümleri karşısında üzülüp vicdan yapılıp sonra unutulacak değil, sınıf mücadelesinin aktif bileşeni olarak bakılıp örgütlemek üzere araçlar geliştirilmesi gereken önemli bir kesimdir.
