Ankara: Ermeni Soykırımı ile ilgili devrimci, ilerici kurumlarının 100. yıl anma etkinlikleri; katledilen Ermenilerin bulunduğu Ayaş’taki mezarlığa (Stanos köyü-Zir vadisi) yapılan bir ziyaretle devam etti. Ziyarete Ankara dışından gelen Ermenilerin yanı sıra konuyla ilgili ciddi araştırmalar sahibi Sait Çetinoğlu ve şair Mehmet Özer de eşlik etti.
Ayaş’ta katliamın izleri
Ermenice isminin Stanos olduğu Zir Vadisi yakınındaki köy bölgesinde yaşayan binlerce Ermeni 1915 sürecinde katledildi. Köyün bulunduğu dağın yamacında olan mezarlıkta ise katledilen Ermenilerden kaçının burada yattığı bilinmiyor. Mezarlıkta birçok taşın üzerinde Ermenice sözler varken, mezarlığın altın arayıcılarının yaptığı kazılar sonucu tahrif olduğu görülüyor.
Mezar anmasında “Ermeni Soykırımı tanınsın, özür dilensin, vatandaşlık hakları iade edilsin” yazılı pankartın arkasına geçilerek katledilenler şahsında bir saygı duruşu yapıldı.
Saygı duruşunun ardından anmaya katılan Ermeniler dua okuyarak yitirdiklerini andı. Ardından ise şair Mehmet Özer Soykırımla ilgili bir şiir okudu.
1915’ten Rakel Dink’e, Rakel Dink’ten bizlere bir hikâye…
Anmaya gelen bir katılımcı ise, Stanos’taki katliam sırasında 7-8 yaşlarında olan birinin Rakel Dink’e anlattığı olayı paylaştı.
Rakel Dink’in aktarımıyla katliam için köye gelen subaylar Ermenilere ya Müslüman olacakları ya da öldürüleceklerini söylüyor. Köyün papazı subaya son bir isteği olduğu ve köylülere seslenmek istediğini söylüyor. Daha sonra papaz köylülere önlerinde iki seçenek olduğunu, ya şimdi ölmeyi seçeceklerini ya da 15-20 yıl daha yaşayıp her gün öleceklerini ifade ediyor.
Daha sonra köylülerin önemli bir kısmı papazın yanına geçerken küçük bir kısmı da subayın yanına geçiyor. Subayın yanına geçen kısımda bu olayı Rakel Dink’e anlatan çocuk da bulunuyor ve yıllar sonra olayı anlatıyor.
Katledilenler anısına yürüdüler
Mezarlık çevresine gelen ve etraftaki köylerden biri köyün muhtarı da duygu ve düşüncelerini katılımcılarla paylaştı. Kendisinin çok sayıda Ermeni mezarlığını ziyaret ettiğini ve mezarlıkların çok güzel olduğunu söyleyerek buranın da güzel bir şekilde yapılaması gerektiğini ifade etti. Kendilerinin etrafı ağaçlandırdıklarını ama duvar çevrili olmadığı için hayvanların çok rahat girerek mezarlığı tahrif ettiğini söyledi.
Mezar anması sonrasında Soykırıma dikkat çekmek ve özür dileme amaçlı uzun bir yürüyüş gerçekleştiren üç kadın Ayaş sınırları içerisinde kitle tarafından karşılandı. Üzerlerinde “özür diliyoruz” yazılı tişörtler giyen kadınlarla Ermeni katılımcılar arasında duygusal diyaloglar yaşandı.
Yine Ayaş sınırları içerisinde dönemin karakolu olan bölgeye gelinerek anma etkinliğine devam edildi.
Mezarlık ziyaretine Alınteri, YDG, Partizan kurumları da katıldı.
“Söz Ermenilerde” başlıklı panel-forum gerçekleştirildi
Mezar ziyaretinin ardından Kızılay Yeni Sahne’de “1915-2015 Söz Ermenilerde” başlıklı bir panel-forum gerçekleştirildi.
Fikret Başkaya’nın resmi tarih üzerine yaptığı belirlemelerle başlayan etkinlik katliamda yakınlarını kaybeden ya da diğer ülkelerde konuyla ilgili araştırmalar yapan katılımcıların yaptığı konuşmalarla devam etti.
Çok sayıda aydın-yazar da Soykırımla ilgili düşüncelerini ifade etti. Panel-forum soykırımı kınama metninin okunmasıyla sonlandırıldı. Ayrıca etkinliğin yapıldığı salonun girişinde Soykırımı anlatan fotoğraflar sergilendi.
