H. Merkezi: İnsan Hakları Derneği Amed Şubesi T. Kürdistanı’nda, bu yılın ilk 6 ayında yaşanan hak ihlallerine dair hazırladığı rapora göre, geçen yıl 7 yargısız infazın yaşandığı T. Kürdistanı’nda, bu yılın ilk 6 ayında 352 infaz yaşandı.
İnsan Hakları Derneği (İHD) Amed Şubesi, 2016 yılının ilk 6 ayına ilişkin Kürdistan’da yaşanan insan hak ihlalleri raporunu dernek binasında düzenlenen basın toplantısıyla açıklayan Şube Başkanı Raci Bilici, ilan edilen OHAL uygulamasının T. Kürdistanı’nda her gün yaşandığını belirterek, yaşananları endişe içerisinde izlediklerini söyledi.
Bilici, T. Kürdistanı’nda son bir yıl içerisinde yaşanan hak ihlalleri verilerini şöyle açıkladı:
“2016 yılının ilk 6 ayında meydana gelen silahlı çatışma ortamında bölgede, 261 güvenlik görevlisi yaşamını yitirmiş, 621 güvenlik görevlisi yaralanmış. 407 örgüt militanı yaşamını yitirirken, 11 örgüt militanı ise yaralanmış. Operasyon sırasında yaşanan çatışmaların ortasında kalan 23 sivil yurttaş yaşamını yitirirken, 23 yurttaş da yaralanmış. 9 kişi PKK militanları tarafından alıkonulurken, güvenlik birimlerine yönelik gerçekleştirdiği bombalı saldırılar sırasında ise, 32 sivil yurttaş yaşamını yitirmiş, 172 sivil yurttaş ise yaralanmıştır.
T. Kürdistanı’ndaki ablukalarda yaşanan hak ihlalleri
Bölgede çoğunluğu sokağa çıkma yasakları süresi içerisinde olmak üzere 296 kişi, güvenlik güçleri tarafından açılan ateş sonucu yaşamını yitirmiş, 110 kişi ise yaralanmış. Güvenlik güçleri tarafından 60 toplumsal gösteriye müdahalede bulunulmuş ve gerçekleşen orantısız müdahalelerde, en az 36 yurttaş çeşitli şekillerde yaralanmıştır. Bin 900 ev ve işyerinin baskına maruz kaldığı 2016 yılının ilk 6 ayında, 112’si çocuk 3 bin 860 kişi gözaltına alınmış. 34’ü çocuk bin 45 kişi ise tutuklanmıştır. Gözaltında ve gözaltı yerleri dışında cinsel saldırıya varan insanlık dışı muameleler gerçekleştirilmiş, insanlık onuru hiçe sayılmış. En az 184 yurttaş gözaltı birimlerinde işkenceye maruz kalırken, yine en az 85 yurttaş da ev baskınları ve sokak ortasında güvenlik güçlerinin şiddeti ile karşı karşıya kalmıştır.
Hapishanelerde yaşanan hak ihlalleri
2016 yılının ilk 6 ayında bölgede bulunan cezaevlerinde en az 450 politik mahpus, hiçbir gerekçe gösterilmeden veya politik tutumlarından sorumlu tutularak, ailelerinden uzak illerde bulanan hapishanelere sürgün edilmişler. Yine 176 siyasi mahpus, cezaevinde veya nakil sırasında, cezaevi idaresinin işkence ve kötü muamelesine maruz kalmış. Mahpusların sağlık ve iletişim hakları ihlal edilmekte, çeşitli disiplin suçları ile tecrit ve izolasyona tabi tutulmaktadır. Özellikle sağlık hakkı ihlallerinin hala devam ettiğini, 300’ü ağır olmak üzere 756 hasta mahpusun cezaevlerinde adeta kaderine terk edilmiş durumda.
Kadın ve çocuk hak ihlalleri
2016 yılının ilk 6 ayında, aile içi şiddet sonucu ve toplumsal alanda 20 kadın katledilirken, 7 kadın da intihar etti. Bölgede ilk 6 ayda, 5 çocuk katledildi, 4 çocuk intihara sürüklendi. 67 çocuk ise, cinsel istismara maruz kaldı.
Düşünce ve ifade özgürlüğü ihlali
2016 yılının ilk 6 ayında bölgemizde, aralarında üniversite öğrencileri ve politikacılarından bulunduğu 683 kişiye politik nedenlerle soruşturma ve davalar açılmış, yine açılan soruşturma ve davalarda 83 kişiye çeşitli ve haksız cezalar verilmiştir.
Yine ekonomik ve sosyal haklara yönelik ihlallerde ise 13 bin kamu emekçisine sendikal grevlere katıldıkları gerekçesiyle soruşturmalar açılmış, 77 kamu emekçisine idari cezalar verilmiş, 15 kişi sürgün edilmiş ve 904 kişi de haksız şekilde işten çıkarılmış.”
Geçen yılla arada uçurum var
Bilici’nin paylaştığı raporun ardından İHD Bölge Temsilcisi Abdulselam İnceören ise, T. Kürdistanı’nda 2015 ve 2016 yılları arasında yaşanan hak ihlallerini karşılaştırdı.
İnceören, 2015’te sivil yurttaşlara yapılan yargısız infaz 7 iken, 2016’nın sadece ilk 6 ayında 352 olduğuna dikkat çekti. 2015’te 227’si çocuk, bin 216 kişinin gözaltına alındığı bilgisi veren İnceören, bu yılın ilk 6 ayında 112’si çocuk 3 bin 860 kişinin gözaltına alındığının altını çizdi. 2015 yılında 130 işkence ve kötü muamele vakası olduğunu belirten İnceören, sadece 6 ayda 405 vakanın yaşandığını, yine geçen yıl 48 toplumsal müdahale olurken bu yıl 6 ayda 60 müdahalenin yapıldığını belirtti. Hapishanelerde yaşanan hak ihlalleri ise 2015’te 181 iken, 2016 ilk 6 ayında 594’e çıktı.
